مطالعه رابطه مقاومت ژنوتیپ های مختلف گندم نسبت به سن گندم (eurygaster integriceps put.) با گرانول های نشاسته آندوسپرم دانه

مقاومت 30 ژنوتیپ گندم به سن گندم در سال زراعی 80-1379 در شرایط مزرعه ارزیابی گردید. روش ارزیابی، ایجاد آلودگی با رها سازی پوره های سن در داخل قفس های پرورشی نصب شده بر روی ژنوتیپ های گندم بود. بر اساس میانگین شاخص های مقاومت ژنوتیپ های شماره 14 و 15 در گروه مقاوم و ژنوتیپ های شماره 12 و 0 3 در گروه حساس قرار گرفتند. برای مطالعه رابطه بین مقاومت ژنوتیپ های گندم و فراوانی گرانول های نشاسته، گرانول های ریز (1 تا 10 میکرون) و درشت نشاسته (10 تا 30 میکرون) در مساحت معینی از آرد دانه های سالم و سن زده ژنوتیپ های مورد مطالعه اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های گندم از نظر فراوانی گرانول های نشاسته در دانه های سالم و سن زده وجود دارد. دانه های سن زده 9/36 %، کاهش گرانول ریز داشتند که نشان می داد سن گندم عمدتاً گرانول های ریز نشاسته را مورد تغذیه قرار می دهد. طبق نتایج بدست آمده از تجزیه همبستگی ها ژنوتیپ های گندمی که در دانه های سالم گرانول درشت بیشتری داشته باشند و به هنگام تغذیه سن گندم گرانول ریز نشاسته کمتری از دست بدهند به طور نسبی مقاوم تر می باشند . بنابراین ارزیابی و انتخاب اولیه ارقام و لاینهای مقاوم گندم به سن گندم با اندازه گیری گرانول های نشاسته در آرد دانه های سالم و سن زده امکان پذیر به نظر می رسد. تعیین رابطه بین مقاومت ژنوتیپ های گندم و فراوانی گرانول های نشاسته، با استفاده از تجزیه رگرسیون ریج صورت گرفت و در این ارتباط معادله خطی زیر بدست آمد که در آنr شاخص مقاومت، 1 xو 2x به ترتیب درصد کاهش گرانول ریز در دانه های سن زده و نسبت گرانول درشت به ریز در دانه های سالم می باشند. r=5/5 –04/0(x1) +79/9 (x2) شاخص مقاومت بدست آمده با معادله فوق از 2تا 8 متغییر خواهد بود و ژنوتیپ هایی که شاخص مقاومت آنها 5/3 - 2 ، 5- 5/3 ، 5/6-5 و 8 - 5/6 باشند به ترتیب حساس، نیمه حساس، نیمه مقاوم و مقاوم می باشند.